Slimme ruisonderdrukking: AI-denoise in Lightroom
Sinds kort is Adobe Lightroom (versie 12.3) uitgerust met ruisonderdrukking met kunstmatige intelligentie. Is deze ’AI-Denoise’ beter dan het traditionele ‘domme’ ruisfilter dat al jaren in dit veelgebruikte fotobewerkingsprogramma zit? Lex nam de proef op de som.
Ruis onderdrukken is je foto vervagen
Je kent het probleem waarschijnlijk wel. Als je een foto met veel ruis met een ruisfilter bewerkt, verlies je scherpte en tekening in de details. Dat komt doordat ruis uit een foto filteren in wezen een vervagingsproces is. Op egale vlakken en achtergronden werkt ruisonderdrukking juist bijzonder goed. Door foto’s te analyseren claimen leveranciers van beeldbewerkingsprogramma’s nu flinke stappen voorwaarts te maken door AI-technologie toe te voegen die goed werkt op fijnere details. Maar werkt deze slimme software voor ruisonderdrukking ook? En verzint de software geen ‘gekke’ dingen als die je foto slim ‘ontruist’?
Een RAW-foto uit de telefoon bewerken met AI-denoise
In mijn vorige blog heb ik het over in RAW fotograferen met de telefoon gehad. Laten we daarom eerst eens een lastig beeld uit de smartphone nemen om het nieuwe AI-denoise gereedschap in Lightroom te testen. Onderstaande avondfoto van een beeld in zee is gefotografeerd met een lichtgevoeligheid van 3200 ISO. Het is een onbewerkte RAW van het type DNG uit een Sony Xperia II smartphone.
Noot: Veel andere smartphones maken ook DNG-bestanden als je een camera-app gebruikt die RAW-files ondersteunt. Helaas kan AI-denoise niet met alle RAW-bestanden van telefoons uit de voeten. Gebruik dan een RAW van een andere camera als je de test wilt naspelen.
Zoom je in op de foto dan zie je hoe ‘ruw’ het beeld nog is dat uit de smartphone komt:
Verzachten versus verharden
Niet alleen vertoont veel ruis, maar doordat een sluitertijd van 1/6 seconde is gebruikt, is de foto ook niet helemaal scherp. En laat de combinatie van ruis én onscherpte nou net een heel lastig probleem zijn dat om conflicterende soorten bewerkingen vraagt. Want waar ruisfilters vervagen, werken verscherpende filters juist contrastverhogend, en daarmee dus (ook) ruisbevorderend! Daarom loont het ook de moeite om veel lokale bewerkingen in ‘moeilijke’ hoge-ISO-foto’s te doen. Kan AI-Denoise deze tijdrovende taken overnemen?
Hoe pas je AI-denoise toe in Lightroom?
Om AI-denoise te testen, maken we eerst een tweede bestand in Lightroom vanuit het RAW-bestand. Dat gaat als volgt: In de ontwikkelmodule van Lightroom zit sinds versie 12.3 zit een DENOISE-knop in het paneeltje met verscherpen en ruisonderdrukking. Het ruisonderdrukkingpercentage kun je instellen met een schuifbalk (60% in deze test). Druk je op de knop, dan gaat je PC aan het werk en genereert hij een fysiek nieuw bestand van het type DNG (Digital Negative). Anders dan bij het conventionele ruisfilter wordt hierbij kunstmatige intelligentie gebruikt. Voor de test ben ik uitgegaan van een onbewerkte RAW-bestand dat nog niet is verscherpt of met een traditioneel ruisfilter is bewerkt.
Het beeld na 60% AI-denoise ruisonderdrukking, onbewerkt
Hieronder zie je het resultaat na 60% AI-denoisen. Een foto vrijwel zonder ruis! Ook heeft de AI-software geen vreemde patronen of rare ‘verzinsels’ gegenereerd. Nu eens kijken of we de foto mooi kunnen verscherpen. En of we nog wat details kunnen versterken met textuur en helderheidsfilters, filters die de ruis weer enorm kunnen versterken. En natuurlijk vergelijken we dan met het conventionele ruisfilter, dat ook nog gewoon in Lightroom zit.
De verscherping vergeleken: AI-denoise versus het conventionele ruisfilter
En nu wordt het spannend, de verscherpingsstap! In onderstaande foto zie je in de linkerhelft het met AI-denoise verscherpte beeld. Aan de rechterkant zie de versie die niet met AI maar met een conventioneel ruisfilter is ‘ontruist’. De verschillen zijn overduidelijk: het AI-beeld wint met gemak. Zónder dat dit ten koste gaat van details. En daar zit ‘m de grote winst. Want wat je ook probeert met verschillende combinaties van verscherpen en ruisfilters, met conventionele ruisonderdrukking houd je behalve MEER ruis, MINDER details over dan in de AI-denoise (DNG) versie van de foto.
Het toevoegen van details met textuur en helderheidsfilters
Wil je zien hoever je kunt gaan in het ‘ophalen’ van details en subtiele contrasten, dan kun je nog wat textuur en helderheid (clarity) toevoegen. In onderstaand voorbeeld heb ik textuur en helderheid op de foto toegepast. Duidelijk is dat met AI-denoise veel meer details op te halen zijn dan in de versie met conventionele ruisonderdrukking.
AI-denoise met RAW-bestanden uit de systeemcamera
En wat doet AI-denoise met RAW-bestanden uit de systeem- of spiegelreflexcamera? Als test nam ik een beeld van een dwergmuismaki dat ik met 20.000 ISO (F2.8, 1/15 sec) in het nachtdierenverblijf van de dierentuin heb geschoten, bij zeer zwak oranjerood licht met een full frame Canon R6 systeemcamera. Hieronder de niet-aangesneden JPG-kopie van een onbewerkte RAW. Behalve dat er wat ruis te zien is, valt op dat er contrastverhogende bewerkingen nodig zijn. Bewerkingen die de ruis onvermijdelijk zullen verergeren.
En laat ik maar direct naar de eindresultaten na verscherpings-, textuur- en helderheidsfilters toe gaan. Conventioneel versus AI-ruisonderdrukt:
Uit de twee bovenstaande foto’s blijkt dat de AI-denoise gegenereerde DNG-beeld van de dwergmuismaki veel makkelijker is te bewerken dan de RAW-versie die met een conventioneel ruisfilter is behandeld. De zachte modderigheid veroorzaakt door de oranjerode verlichting, de hoge ISO-waarde (20.000) en het tegenlicht is niet helemaal weg te werken in het RAW-origineel.
Nadelen van kunstmatige intelligentie
Ai-denoise doorstaat de test uitstekend. Maar natuurlijk zijn er ook nadelen. AI kan patronen of objecten misinterpreteren. De AI-bewerkingen van deze verkeerd geïnterpreteerde delen in je foto zullen dan suboptimaal zijn of zelfs eigenaardige resultaten genereren. Bijvoorbeeld een veel te oude of veel te jonge huid bij een persoon. Blijf dus altijd kritisch.
Eindconclusie
AI-denoise is absoluut een verrijking, al helemaal als je foto’s flink moet verscherpen. En dat komt goed uit, want hoger de ISO-waarde, hoe onscherper foto’s uit de camera rollen. Ook werkt AI-denoise prima op foto’s die in DNG-formaat uit de telefoon komen. Maar dan moet je je telefooncamera wel op RAW zetten. JPG’s uit je telefoon zijn zo sterk bewerkt, dat AI-denoise maar weinig kan toevoegen.
