Fotoformaat

Het fotoformaat of de verhouding tussen lengte en breedte van je foto, wat voor effect heeft dat op je beelden? In dit blog zal ik laten zien dat de verhouding of vorm van je foto van grote invloed kan zijn op hoe je beeld overkomt. En hoe dat vooral voor 2:3 versus 3:4 in verticaal geschoten landschapsfoto’s van belang is.

Inleiding

De lengte en breedte van beelden worden vaak in hun verhoudingen aangegeven. 1:1, 3:4, 2:3, 9:16 zijn denk ik de bekendste verhoudingen waarin je foto’s ziet. 1:1 is natuurlijk vierkant. 9:16 is het formaat van de huidige televisie- en bijna alle beeldschermen, maar ook van de beeldschermen van de meeste smartphones. En dan hebben we ook de formaten 2:3: het formaat van de sensoren in veel spiegelreflex en spiegelloze camera’s. 3:4 Komen we vaak tegen in smartphones. Ook in de Four-Third camera’s van Panasonic, Fuji en Olympus en veel compactcamera’s.
Daarnaast kun je deze fotoformaten soms kiezen in het menu van je camera of smartphone en natuurlijk bij je uiteindelijke bewerkingen.

Voorbeelden

Fotoformaat Landschap

Fotoformaat Portret

Wat past?

Wat past het beste bij deze foto’s? Inderdaad, dat is deels smaak. Maar zeker ook afhankelijk van waar je als fotograaf de aandacht op wilt richten.
Een foto van 16 (breed) bij 9 (hoog) geeft het beeld weer zoals wij kijken. Het benadrukt sterk de horizontale lijnen en benadrukt de wijdsheid.
De 3 staat op 2 landschapsfoto (dus zoals hij uit de meeste spiegelreflex en spiegelloze camera’s komt) is ook heel prettig voor landschapsfoto’s. Het geeft iets meer hoogte en diepte, terwijl de breedte ook nog goed weergegeven wordt.
Die wijdsheid raak je kwijt bij 4:3. Het hele beeld wordt compacter.

Portret

Maar 4:3 heeft juist weer grote voordelen bij foto’s die in de portretstand zijn geschoten.

De linker foto is de originele 3:2 foto uit mijn camera. Om alle lijnen mooi een beeld te krijgen moest ik de randen krap aansnijden. De rechter foto is in 4:3 formaat. De hoogte is gelijk, maar er is wat meer ruimte links en rechts, waardoor de toren wat meer los komt van de rand en ook de onderste muur meer breedte krijgt.

Had je de foto dan net ruimer kunnen schieten zodat je die breedte wél krijgt? Jazeker, maar kijk eens wat er dan gebeurd.

Hier is dat duidelijker. Om een mooie schuine lijn van de fotografen naar de drommedaris te krijgen, moest ik uitzoomen. Daarbij kreeg ik heel veel lege lucht en meer zand in beeld. Beiden voegden niets toe aan het beeld. Integendeel, vooral de lucht wordt wel heel groot.
De 4×3-crop maakt dat het beeld veel meer in evenwicht komt.

En vierkant?

Bij deze foto uit de woestijn moest de diepte én het wijdse van dit landschap in beeld. Ook hier werkt 4:3 beter dan de smallere originele versie.

Landschap

Iets tegengestelds kan met een in landschapsrichting geschoten foto voorkomen.
Bij het originele 3:2 formaat wordt de voorgrond wel heel erg groot zonder veel toe te voegen aan de foto. Het geeft geen diepte en er is niets interessants te zien.
In 16:9 wordt het beeld veel krachtiger.

Maar bij het volgende voorbeeld werkt dit andersom.
Bij deze 16:9 vind ik de lucht, rechts, boven de berg te krap worden en ook de rand aan de onderkant. Ik verlies diepte.
De 3:2 geeft meer ruimte bovenaan en ook wat diepte aan de onderkant.

Nog een paar voorbeelden

Een deelnemer aan de Fotoreis Oman van dichtbij gefotografeerd om de diepte en het wijde van het landschap te benadrukken. Maar de 4:3 versie geeft me meer breedte zonder overbodige lucht en voorgrond.

Bij deze foto moest ik krap kaderen omdat vooral aan de onderkant en rechts er elementen waren die ik echt buiten beeld wilde houden. Maar de foto is helemaal uit evenwicht. Vooral de ruimte achter de rug van de man met de geit stoort.
Na een 4:3 krop komen de man die ons aankijkt en de man met het geitje veel beter in beeld.

Bij deze boer is het beeld links prima. Maar de extra breedte in de rechter foto geeft wat meer ruimte in het beeld terwijl dit niet afleidt, maar het beeld van de man juist versterkt.
Maar bij deze twee beelden?

Het smalle (2:3) beeld lijkt in eerste instantie de man groter te maken. Maar voegt de 3:4 versie niet veel meer diepte toe? Wat wil je als fotograaf: de lengte of wat meer diepte?

Samenvattend

De verhouding tussen lengte en breedte van de afbeelding heeft een grote invloed op hoe de inhoud overkomt op de kijker. Vooral in portretstand is 4:3 vaak prettiger om naar te kijken en geeft meer impact dan het smallere 3:2 dat standaard uit veel camera’s komt.
Hou daar rekening mee bij het fotograferen. Neem liever boven en onder iets meer mee van het beeld, zodat het wat breder wordt en crop het later thuis bij.
Omgekeerd geldt dat ook voor mensen waarvan de sensor 4:3 geeft. Vooral bij een in landschap geschoten foto levert dat vaak te veel beeld aan de boven en onderkant op. Bijsnijden tot 3:2 kan soms tot een krachtiger beeld leiden.
16:9 Werkt vaak fijn voor brede landschappen en bootst het meest onze manier van kijken na. En 1:1? Vierkant houdt de blik van de toeschouwer in het beeld en kan, indien juist toegepast, een onderwerp heel centraal stellen.