Staat je beeldscherm goed ingesteld?
In deze blogpost laat ik zien wat een veelvoorkomend probleem is bij het bewerken van foto’s: de helderheid van het beeldscherm is te licht of te donker. En wat eenvoudige tips om dit te voorkomen of op te lossen.
In de afgelopen jaren heb ik duizenden foto’s besproken met honderden fotografen. Foto’s met allerlei onderwerpen. Heel veel daarvan waren landschapsfoto’s. Foto’s van beginners tot vergevorderden. Onbewerkte en bewerkte foto’s. En bij de bewerkte foto’s zag ik enkele problemen steeds weer terugkomen. Problemen die ik zelf ook had toen ik begon en soms nog steeds heb. Het zijn zaken waarvan ik had gewild dat iemand me er op gewezen had zodat ik het wiel niet zelf had hoeven uitvinden. Maar ook dingen die echt een eye-opener waren. Helemaal geen lastige dingen, maar iets waarvan, als je erop gewezen wordt, denkt: “Ja, dáár heb ik wat aan!” of “Waarom wist ik dat niet eerder?!”
Een belangrijk probleem wordt gevormd door een te helder of te donker afgesteld beeldscherm.
Probleem: Beeldscherm te licht of te donker
Bij fotografie in RAW hoort bewerken van je foto’s, want het zijn vaak wat grauwere foto’s waarbij veel van de camera instellingen nog niet zijn toegepast. Niet dat je JPEG foto’s niet zou hoeven bewerken, maar daarin zijn alle camera-instellingen ‘ingebakken’ en zou je foto er zo uit moeten zien als je deze op je camera-scherm zag.
Ik zeg “zou” omdat het maar helemaal aan je software ligt hoe je foto wordt getoond. En ook je hardware spreekt een woordje mee. Want één van de grootste problemen die ik tegenkom bij het bespreken van foto’s is dat een foto bij mij te licht of te donker is, terwijl dezelfde foto er bij degene die hem gemaakt heeft prima uit ziet.
Beeldscherminstellingen voor tekst werken niet goed voor beeldbewerking
Monitoren staan meestal standaard ingesteld op lees en/of tekstverwerking. En dat is helder en met veel contrast, want dat leest lekker. Ook moderne smartphones staan vaak heel helder en hebben enorm veel contrast en verzadiging. Net zoals laptops met een mooi glanzend scherm.
Rekening houden met omgevingslicht
Het ziet er allemaal prachtig uit, maar voor je foto’s levert het problemen met bewerken op. Natuurlijk is e.e.a. afhankelijk van de omgeving waarin je bent. In een donkere ruimte zul je je scherm veel donkerder hebben staan, dan in een ruimte waar de zon naar binnen schijnt of buiten. Maar je kunt je voorstellen dat wanneer je de foto op een veel te licht scherm ziet, je bij je bewerking die foto donkerder zult maken zodat hij er goed uitziet op je scherm. Iemand anders die vervolgens naar je foto kijkt en het scherm niet zo licht heeft staan, ziet een wel heel duister landschap.
Je herkent dit misschien ook van je camera? Vooral op het achterscherm ben je afhankelijk van het omgevingslicht. Buiten lijkt het beeld op het scherm te donker en heb je de neiging om de foto veel lichter te gaan maken. En in een donkere kerk lijkt het alsof de foto veel te licht is en ga je onderbelichten om het beeld donkerder te maken. Thuis blijkt dan dat je in het eerste geval met een overbelichte foto zit en in het tweede geval met een wel heel duistere kerk.
Vooral wanneer je gaat afdrukken, kan dit alles grote problemen opleveren. Maar ook bij het delen van je foto’s met anderen. Wat jij met de camera doet, daar heb je zelf grip op. Op wat voor scherm een ander jouw foto bekijkt, daar heb je helaas niets over te vertellen. Het zou echter fijn zijn wanneer je weet dat eventuele problemen bij het bekijken van foto’s niet aan jou liggen.
Controleren of de schermhelderheid goed staat?
Eerst maar eens visueel bekijken of foto’s te licht of te donker worden weergegeven op je beeldscherm.
Dit is de foto die ik gebruik om te laten zien wat het betekent wanneer je beeldscherm te donker of te licht staat.
Let op je histogram: Wanneer bij een normale daglichtfoto het histogram vooral aan de rechterkant te vinden is, maar de foto ziet er op je beeldscherm prima uit, dan is de kans groot dat je monitor te donker staat.
Hangt het histogram naar links, maar ziet alles er prima uit op je beeldscherm, dan kon je monitor wel eens te licht staan.
Bij een verkeerd ingesteld beeldscherm ziet je foto er in werkelijkheid veel lichter of donkerder uit dan je bedoeling is.
Contrast beeldscherm
Let ook op de contrastinstelling van je monitor, want ook die kan zorgen voor heel donkere schaduwen en overbelichte hooglichten. Helaas kan contrast bij veel laptops niet ingesteld worden, maar bij monitoren van pc’s vaak wel.
Oplossing: Monitor instellen op bewerken van je foto’s
De oplossing is eigenlijk heel eenvoudig. Je hoeft namelijk niet per se dure en ingewikkelde kalibratie apparaatjes en software aan te schaffen. Je kunt ook gebruik maken van websites, met handige tools om je monitor goed in te stellen voor bewerken. Zoals de volgende.
Hoe gebruik je deze webpagina?
- Zorg dat je in een omgeving zit die niet te licht of te donker is.
- Open de pagina van photofriday in je browser.
- Zorg dat de pagina volledig in beeld staat.
- Kijk nu of je in de bovenbalk vakjes A, B en C van elkaar kunt onderscheiden.
- Is dit niet zo dan staat je monitor te donker.
- Kijk nu of je in de bovenbalk vakjes X, Y en Z van elkaar kunt onderscheiden. Is dit niet zo dan staat je monitor te licht.
- Verander de belichting (en indien mogelijk het contrast) van je beeldscherm zodanig dat je zowel A, B en C als X, Y en Z van elkaar kunt onderscheiden.
- Hetzelfde geldt voor de twee figuren links en rechts van de tekst. Je zou in de cirkels 3 tinten moeten kunnen zien en in de staande rechthoeken 2 tinten.
- Zorg er wel voor dat zwart echt zwart blijft en wit echt wit.
Last van kleurzweem?
Mocht er een kleurzweem te zien zijn, dan kunnen er verschillende dingen aan de hand zijn. Een paar suggesties:
- Misschien staat je monitor in nachtstand waarbij de blauwe tinten warmer gemaakt worden?
- Is er voor je monitor misschien een beeldmodus gekozen die voor deze tint zorgt?
- Is je monitor te oud? Bij ouder wordende monitoren zie je ook vaak een kleurzweem
En zo zijn er nog talrijke dingen die je bij kleurzweem of kleurverschillen kunt uitzoeken. Maar in de praktijk kom ik vooral problemen met licht/donker en veel/weinig contrast tegen.
Tot slot: Je beeldscherm staat nu goed ingesteld
Wanneer dit klaar is, dan staat je beeldscherm goed ingesteld. En mocht iemand dan melden dat je foto te licht of te donker is, dan kun je hem of haar naar dit blog verwijzen 😉
