Architectuurfotografie voor de vakantiefotograaf DEEL 2: Minder vertekening tijdens de opname

Niet elke foto is achteraf goed recht te zetten met software. Fotoreiziger Anton Harfst liet het al zien in zijn laatste blog over architectuurfotografie op vakantie DEEL 1. Houd je de perspectivische vertekening een beetje binnen de perken, dan is rechtzetten met software achteraf wel een optie of zelfs geheel onnodig. In deze blog van Fotoreiziger Lex van den Bosch een aantal tips om deze vertekening in de stadse ruimte te beperken. En wel tijdens de belangrijkste fase van het fotograferen: de opname zelf. De barokke architectuur van Sicilië vormde het decor.

1. Minder groothoek

Hoe meer groothoek je gebruikt, ‘hoe verder je bent uitgezoomd’, hoe meer het perspectief wordt overdreven, en hoe meer lijnen die parallel lopen gaan ‘wijken’. Dit is vooral storend in de stad, waar veel rechthoekige gebouwen staan. Je weet dat ze rechthoekig zijn, maar op de foto lopen ze vaak taps toe.

Met een 24mm lens gaan lijnen sterk wijken als je de camera schuin houdt — Met een 24mm groothoeklens gaan lijnen sterk wijken als je de camera schuin houdt

Omdat we met vakantiefoto’s bezig zijn en niet met architectuurfotografie voor een klant, kun je ook eens overwegen met een nauwer blikveld rond te kijken, met een 50mm lens bijvoorbeeld, of misschien zelfs wel met een telelens. Dan heb je veel minder verticaal wijkende lijnen. Doordat gebouwen vaak hoog zijn in de stad, ben je snel geneigd met groothoek te fotograferen. Dat is lang niet altijd nodig. Kijk maar eens naar onderstaande foto van het Domplein in de Siciliaanse barokstad Syracuse. Hij is genomen met 61mm op een full frame camera (85mm op een crop camera), met een heel lichte telelens dus. Ondanks de vrij nauwe beeldhoek is er best veel te zien op de foto. Groothoek om het blikveld te verbreden was dus helemaal niet nodig. Voordeel is dat de lijnen nauwelijks wijken, ook al omdat de camera niet gekanteld was. Er is in de nabewerking dan ook helemaal niets gedaan om wijkende lijnen te corrigeren.

Architectuurfotografie minder vertekening — Een vrij nauwe beeldhoek laat toch veel zien op het Domplein in Syracuse. Canon EOS 5D mark III, Canon EF 24-70mm f/2.8 L II USM: ISO160, 61mm, f/11, 1/250s

2. Onderste helft van de foto wegsnijden

De foto heeft geen wijkende lijnen op het moment dat het sensorvlak exact parallel met de gevel is en de camera op de halve hoogte van het gebouw staat. Dat is natuurlijk zelden haalbaar. Een goede tweede is het sensorvlak toch parallel te houden aan de gevel van een gebouw – de camera is dan niet gekanteld in het verticale vlak – terwijl je zelf gewoon op de grond staat. Wat gebeurt er dan? Je zal veel straat op je foto krijgen, ongeveer de helft, maar als je bereid bent de straat achteraf grotendeels weg te snijden, houd je vaak een heel acceptabel beeld over. Deze horizon-in-het-midden-truc werkt natuurlijk ook bij andere objecten. Kijk maar bij onderstaande foto van een verlaten tonijnfabriek in natuurpark Vendicari, in het zuidoosten van Sicilië. De camera is precies parallel gehouden met de stenen zuilen. Vind je het aandeel tegels te groot, dan is deze foto prima aan te snijden. De foto is met 25mm groothoek genomen, een brandpunt waarbij het risico van sterk wijkende lijnen groot is. Ook bij deze foto is in de nabewerking helemaal niets gedaan om eventueel wijkende lijnen te corrigeren.

Aansnijden architektuurfotografie — Aansnijden van een foto na de horizon-in-het-midden-truc. Canon EOS 5D mark III, Canon EF 24-70mm f/2.8 L II USM: 25mm

3. Ga naar achteren

Hoe verder je naar achteren gaat, hoe minder je je camera omhoog hoeft te kantelen en hoe minder de lijnen zullen gaan wijken. Een bijkomend voordeel is dat de foto meer ‘vlees’ krijgt, het kader dus ruimer wordt. Dit heb je bij het rechtzetten vaak nodig omdat er een stuk van je beeld gaat afvallen bij het corrigeren voor de vertekening. Bij onderstaande foto zijn deze stapjes naar achteren niet gedaan. Het risico van te laat zijn – de fotograferende man had kunnen weglopen – leek te groot. De foto laat wel direct zien wat het probleem na rechtzetten is; er mist ineens beeld in de onderste hoeken. Door na het rechtzetten wat van rechterkant af te snijden en links wat bij te klonen in Photoshop, is het probleem omzeild. Bijklonen is echter lastig, soms onmogelijk en vaak ook ongewenst. Je kunt dus maar beter wat naar achteren lopen.

Bijklonen in architectuurfotografie — Recht zetten en dan bijklonen redt dit beeld. Canon EOS 5D mark III, Canon EF 24-70mm f/2.8 L II USM

4. De tilt-shift lens

De tilt-shift lens, een lens die je kunt verschuiven en kantelen ten opzichte van het sensorvlak, bespreken we bewust als laatste. Óf je hebt hem niet als vakantiefotograaf, óf je hebt hem thuisgelaten omdat je niet te veel wilt meezeulen op reis. De tilt-shift lens doet eigenlijk hetzelfde als je tegenwoordig met software in de nabewerking kunt doen, maar dan veel beter. Mocht je dus helemaal gegrepen worden door de architectuurfotografie op reis, dan kun je thuis altijd nog kijken of je zo’n lens eens kunt lenen of huren.

Wil je ook aan de slag met architectuurfotografie op reis? En een gedegen uitleg en begeleiding? Kijk dan eens naar de fotoreis van Fotoreizigers op Sicilië, waar we uitgebreid fotograferen in de barokke steden Syracuse, Noto en Palazzolo Acreide. Architectuurfotografie is naast landschapsfotografie het hoofdonderwerp van deze fotoreis. Gedurende ons fotoweekend in Venetië kun je de kanalen en bruggen goed gebruiken om de gebouwen meteen recht te fotograferen. Tussen de hoogbouw van New York is het juist aan jou om te bepalen welke lijnen je recht wilt hebben en welke gebouwen je lekker laat omvallen. Of loop eens mee met Fotowandeling Amsterdam en ga in de praktijk met architectuurfotografie aan de slag.